φωτογραφίες Πάνος Ψυχογιός (10 Οκτωβρίου 2005)
Η θέα από τα Θολάρια είναι καταπληκτική. Είναι η ματιά της Γιάλης προς την Αμοργό και όλο το Αιγαίο από την εποχή που εδώ άκμαζε η αρχαία Αιγιάλη. (Στην φωτογραφία δεξιά τα Θολάρια και στο βάθος η Δονούσα). Άλλωστε τα Θολάρια έχουν μόνιμη συντροφιά τα ερείπια της αρχαίας πόλης. Είναι το μόνο χωριό της Αμοργού που έχει μάτια κατευθείαν στην καρδιά του Αιγαίου. Και τα μάτια αυτά είναι η Μικρή Βλυχάδα, μια παραλία που σαν μικρό φιόρδ τρυπώνει στο σώμα των γιαλίτικων γκρεμνών και με τα κρυστάλλινα νερά της είναι ό,τι πρέπει για μια εξόρμηση. Ακόμα και στην μέση του φθινόπωρου, αν ο καιρός είναι ζεστός.
Η διαδρομή από τα Θολάρια στην Μικρή Βλυχάδα περιλαμβάνεται στα παραδοσιακά μονοπάτια της Αμοργού, που όσο περνάει ο καιρός γίνονται όλο και περισσότερο γνωστά διεθνώς, περιλαμβάνονται σε χάρτες και οδηγούς και προσφέρουν μία επιπλέον ευκαιρία ψυχαγωγίας στους επισκέπτες του νησιού.
Το μονοπάτι από τα Θολάρια προς την Βλυχάδα είναι καλό (φαίνεται στις φωτογραφίες) και χαλάει τοπικά κάτω στην ρεματιά που καταλήγει στην θάλασσα. Το κατέβασμα διαρκεί άνετα περίπου μισή ώρα. Και 
το ανέβασμα, που δεν είναι ιδιαίτερα επίπονο κάπου τρία τέταρτα.
Η θάλασσα είναι πεντακάθαρη και κρυστάλλινη. Το δείχνουν και οι φωτογραφίες. Αυτό που δεν δείχνουν είναι ότι το νερό είναι αρκετά κρύο από τα γλυκά νερά που αναβλύζουν σε διάφορα σημεία του βυθού και έδωσαν το όνομά του στον κολπίσκο.
Η Μικρή Βλυχάδα είναι κάτι σαν λιμάνι των Θολαριών. Υπάρχουν και μερικά οικήματα για τις βάρκες των ψαράδων που ονομάζονται «σύρματα». Παλιότερα, όταν τα ελληνικά σύνορα ήταν λίγο πιο έξω από την Αμοργό, αποτελούσε σημείο λαθρεμπορίου, Σήμερα, εκτός από την κατάληξη μιας όμορφης πεζοπορικής εξόρμησης, παρουσιάζει το ενδιαφέρον φαινόμενο τα καλαμάρια (θράψαλα) να βγαίνουν σωρηδόν στην παραλία ορισμένες εποχές του καλοκαιριού, ιδιαίτερα τον Αύγουστο. Οπότε δεν είναι απίθανο η εξόρμηση και το μπάνιο στην Μικρή Βλυχάδα να συνοδευτεί και από ένα άκοπο ψάρεμα καλαμαριών από την ξηρά. Τα κορίτσια πάντως τη φωτογραφίας μας αρκέστηκαν να χαϊδεύουν ένα χταπόδι…
Μία από τις πιο ξεκούραστες και με εξαιρετική θέα διαδρομές είναι από τα Κατάπολα στο Φανάρι (τον παλιό πέτρινο φάρο) που βρίσκεται στην βορειανατολική είσοδο του κόλπου. Είναι περισσότερο ένας ευχάριστος περίπατος, παρά μία πεζοπορική διαδρομή, που μπορεί να συνδυαστεί και μ’ ένα μπανάκι στην θάλασσα. Ο τερματισμός γίνεται σε έναν θαλασσόβραχο με εκπληκτική θέα στην Κέρο και την δύση. Γι’ αυτό και ο καλύτερος χρόνος για τον περίπατο στο Φανάρι είναι το απόγευμα.
Ξεκινάμε από την παραλία των Καταπόλων με φόντο το Ξυλοκερατίδι. Ο περίπατος στο Ξυλοκερατίδι γίνεται πάνω από την θάλασσα, με φόντο μπαλκόνια ή ανθισμένα περγαλίδια (κήπους), μέχρι και το νεκροταφείο. Από κει μπορούμε να πάμε αριστερά για μια γρήγορη βουτιά στην παραλία του Αγίου Παντελεήμονα. Συνεχίζοντας την πορεία μας, φτάνουμε από βατό δρόμο στα Νερά, ένα νέο οικισμό με εξοχικά, που έχει πάρει το όνομα του από την πηγή που είναι εκεί κοντά. Από την πηγή και τα Νερά συνεχίζουμε σε καλό μονοπάτι μέχρι τον μαντρότοιχο μιας στάνης, τον οποίο και περιδιαβαίνουμε. Εδώ δεν λείπουν και οι σκηνές «Άγριας Δύσης»
Από την ματιά μας δεν χάνεται ποτέ η θάλασσα του κόλπου και η δυτική Αμοργός. Από κάτω μας είναι οι γνωστές παραλίες των Καταπόλων «Μαλτέζι» και «Πλάκες», στις οποίες πάμε με καΐκι.
Συνεχίζουμε σε φανερό μονοπάτι μέχρι μια στάνη. Ανοίγουμε τις θύρες της έρημης στάνης, φροντίζοντας πάντοτε να τις κλείνουμε. Ένα αλώνι μας δίνει μια ιδέα της οργάνωσης μιας αμοργιανής κατοικιάς, δηλαδή ενός αγροτικού συγκροτήματος. Στο βάθος φαίνονται τα Κατάπολα και στα ψηλά διακρίνεται η Χώρα.
Μετά την στάνη συναντάμε μια φυτεία με ξυλοκερατιές (χαρουπιές) και αγριοκυπάρισσα. Βαδίζουμε σε καλογραμμένες γιδόστρατες και συναντάμε πρώτα το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία και μετά πιο κάτω τον φάρο. Από εκεί η θέα της δύσης με φόντο Κέρο, Νάξο, Ίο και Πάρο είναι καταπληκτική. Η διαδρομή διαρκεί καμιά ώρα, οπότε προλαβαίνετε να γυρίσετε με το φως του σούρουπου.
Περισσότερες φωτογραφίες από την διαδρομή μπορείτε να δείτε πατώντας εδώ...
.
Στο «Μπλε» καφέ, στην Αιγιάλη, πίνουμε ρακόμελο στοιχηματίζοντας σε ποια άκρη του απέναντι ξερονησιού, της Νικουριάς, θα πέσει το φεγγάρι που παίζει κρυφτό ανάμεσα στις ασβολερές φιγούρες των βράχων και στα ερεβώδη σύννεφα της νύχτας. Προσπερνά όλες τις μύτες της Νικουριάς και βουτά μέσα στη θάλασσα προκαλώντας ομαδικό κέρασμα. Ο ένας κερνά τον άλλο αφού όλοι μας χάσαμε το στοίχημα! Πάνω στη στιγμή που το άρωμα του γαρίφαλου του βραστού ρακόμελου μας συνεπαίρνει σε μια γλυκιά μέθη, ένα θαλασσινό αγέρι μας ξυπνά και μας προειδοποιεί ότι το ξημέρωμα πλησιάζει. Πρέπει να βιαστούμε αν θέλουμε να είμαστε προτού χαράξει στο χωριό Λαγκάδα, ένα τέταρτο πεζοπορία στο ανηφορικό μονοπάτι.
Στην πλατεία
Στην πλατεία της Λαγκάδας συναντιόμαστε με μια παρέα γυναικών που θα μας οδηγήσουν στο πιο απόκρημνο σημείο της Αμοργού. Εκεί βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι του Σταυρού. Οι γυναίκες έχουν φορτώσει στα γαϊδουράκια κοφίνια γεμάτα με καρβέλια που μόλις έψησαν στους χτιστούς φούρνους για να είναι ζεστά και φρέσκα στο γεύμα του πανηγυριού. Οι άντρες έχουν ανεβεί από χθες, φορτωμένοι με σφαχτά, τσουβάλια με δημητριακά και μπουκάλια γεμάτα λάδι.
Αφού πιούμε τον αχνιστό καφέ που μας έψησε στην άμμο η Λενιώ, η μικρότερη της γυναικοπαρέας, παίρνουμε το μονοπάτι βορειοανατολικά της Λαγκάδας. Μετά τα τελευταία σπίτια ανηφορίζει αργά, παράλληλα με τον Κρούκελο (821 μ.). Δεξιά επάνω, εκεί όπου ο αέρας έχει το βασίλειό του, αντικρίζουμε τέσσερις μισογκρεμισμένους ανεμόμυλους και λίγο πιο κάτω διακρίνουμε το εκκλησάκι του «γερού-Σταυρού», κτισμένο μέσα σε μια σπηλιά με βυζαντινές αγιογραφίες.
Συνεχίζουμε σε ένα τοπίο όλο και πιο γυμνό. Ύστερα από μία ώρα φθάνουμε σε ένα πλάτωμα με πέντε-έξι αγροτικά σπίτια περιτριγυρισμένα από σκίνους, βελανιδιές και μικρά κυπαρίσσια. Μεγάλες παρέες νέων και γερόντων, ντόπιων και ξένων, δημιουργούνται καθώς όλοι συναντιούνται εδώ για να ξαποστάσουν λίγα λεπτά. «Ο ήλιος θα ανεβεί γρήγορα» προειδοποιεί ο καλύτερος ψαράς του νησιού, ο Παντέλος. Αμέσως μετά ζητεί από μια κοπέλα, τη Δέσποινα, να του χαρίσει τον αποψινό μπάλο.
Αριστερά και λίγο πιο πάνω, στο τρίστρατο όπου βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου, του 9ου αιώνα, οι οδοιπόροι πληθαίνουν. Κάποιοι με τα γαϊδουράκια τους, οι περισσότεροι όμως ανεβαίνουν με τα πόδια. Από τη διασταύρωση ως το εκκλησάκι έχουμε άλλη μία ώρα περπάτημα. Το μονοπάτι, μισό μέτρο φαρδύ, ξετυλίγεται σαν νήμα πάνω στον προσάντη γκρεμό που συναντά την αφρισμένη θάλασσα 700 μέτρα χαμηλότερα. Τοπίο δραματικό και αλησμόνητο.
Το πανόραμα...
Ο παπάς του νησιού καβάλα στο γαϊδουράκι του οδεύει προς το ξωκλήσι όπου θα λειτουργήσει. Βλέποντάς μας ξωμερίτες μάς δείχνει στο βάθος του πελάγους τα βουνά της Ικαρίας, της Σάμου, την Πάτμο και την Κίναρο, κουκκίδα ξεχασμένη στο μπλε του πελάγους.
Φθάνοντας στον Σταυρό θαρρείς πως είσαι σε ένα μέρος ουράνιο παρά γήινο: στο εκκλησάκι οι γιαγιάδες σταυροκοπιούνται και οι κόρες μαζί με τους νιους ψάλλουν την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού.
Νοτιοανατολικά από το ξωκλήσι βρίσκεται το εγκαταλειμμένο μεταλλείο όπου μέσα από βαθιές στοές γινόταν η εξόρυξη του βωξίτη ως το 1954. Κοντά σε αυτό σώζεται ακόμη το χωριό των οικογενειών των εργατών ακατοίκητο σαν ένα φάντασμα.
Δίπλα από τον μικρό ναό, στο μαγειρείο στήνουμε τσιμπούσι με τους αρχιχαροκόπους που από τα χαράματα πίνουν κρασί καθώς μαγειρεύουν στη φωτιά μέσα στα τσουκάλια κατσίκι με ρύζι και πατάτες. Ένας από αυτούς, ο κυρ Πορτοκάλης από τα Θολάρια, μας διηγείται την αληθινή ιστορία όταν κάποτε έβρεξε... βατράχια στο νησί.
Σαν τελειώσει η λειτουργία μοιράζεται άρτος και κρασί και ένα κορίτσι κερνά μελομακάρονα φτιαγμένα από τις γυναίκες των Θολαρίων, με πορτοκάλι και καρύδι. Τα πιάτα με το φαγητό πηγαινοέρχονται, το ίδιο και ακόμη περισσότερο το κοκκινέλι. Καθόμαστε καταγής για να απολαύσουμε τη δύναμη τούτου του τόπου.
Το βιολί...
Ο Μιχάλης, ο τραγουδιστής της παρέας, υμνεί με μια μαντινάδα το φως, τον δυνατό αγέρα, το απέραντο γαλάζιο, τις μυρουδιές του θυμαριού και του χρυσοκίτρινου λουλουδιού των βράχων που το λένε «ήλιο». Ο εγγονός του με το βιολί συνοδεύει τον Μιχάλη σε ένα γιορτινό συρτό: κόντρα στον άνεμο που ολοένα δυναμώνει, χορεύουμε μανιωδώς τις αμοργιανές μολπές τραγουδώντας με αίσθημα τους παρορμητικούς στίχους: «Γεια χαρά σας παλικάρια και στο καλό, να μας φέρετε σφουγγάρια και κοράλλια απ' το γιαλό...».
Κατά την κατάβαση ο μελισσοκόμος κυρ Γιώργης σταματά τον κόσμο έξω από την αποθήκη του για να τον φιλέψει κηρήθρα με μέλι και καφέ. Η Σοφία μαζεύει τους λαχταριστούς καρπούς της μοναδικής συκιάς αυτού του ξερού τοπίου και μετά τους προσφέρει. Η παπαδιά, με τη σειρά της, αφού δώσει στον παπά λίγο γλυκό του κουταλιού βύσσινο, καλεί όλα τα παιδιά να το μοιραστούν. Αστεία και ιστορίες λέγονται μεταξύ των γνώριμων πια γέρων και νέων. Η γλυκιά ζάλη σβήνει σιγά σιγά. Μέσα στη βαβούρα της χαράς που προκαλεί κάθε πανηγύρι σαν και αυτό, γνήσιο και πατροπαράδοτο, παίρνουμε έναν τονωτικό υπνάκο, γεμάτο όνειρα.
Αργότερα στα Θολάρια, με μοναδικό σημάδι του χρόνου τον ήλιο να οδεύει προς τη δύση του, στον περίβολο της εκκλησίας τα αγόρια παίζουν μαζί με τον τρελό του χωριού μπιζ και μακριά γαϊδούρα. Στο καφενείο «Η καλή καρδιά» του Μάγκα οι τουρίστες χορταίνουν με τη φάβα που μόλις έβρασε η κόρη του Σοφία. Τη σερβίρει πάντα με μπόλικο αγουρέλαιο και καυτερά κρεμμύδια.
Ένα αντρόγυνο βοτανολόγων που ζουν αρκετά χρόνια στο νησί καλλιεργεί σε δικό του περιβόλι τα σπάνια βότανα του νησιού. Η γερμανίδα γυναίκα εξηγεί στον... ερωτιάρη της παρέας πώς μπορεί να βρει το αφροδισιακό φυτό «μανδραγόρα»! Διάφορα σχόλια ακούγονται από τους ντόπιους, όπως ότι πρέπει να δέσεις ένα σχοινί σε σκύλο και το σκυλί να τραβήξει τον μανδραγόρα και να τον ξεριζώσει γιατί... τη στιγμή που ξεριζώνεις το φυτό ακούγεται μια δυνατή κραυγή που σε τρελαίνει.
Η μαντινάδα
«Απόψε οι Σταύροι κι οι Σταυρούλες γιορτάζουν! Ρακόμελο να πίνουν κι ό,τι θέ' να γίνουν» τους εύχεται τραγουδώντας την αυτοσχέδια μαντινάδα ο Νικόλας και τα όργανα τον ακολουθούν. Οι εορτάζοντες δίνουν τις παραγγελιές τους και αρχίζουν τον χορό. Το πανέρι μπροστά στα βιολιά και στα λαούτα γεμίζει με πεντοχίλιαρα! Ενδίδουμε στα κεράσματα και ανταποδίδουμε...
Ο Παντέλος γλυκοκοιτά τη Δέσποινα και ο Νικόλας με τη φωνή του τούς προτρέπει στον χορό. Το ζευγάρι χορεύει εκστασιασμένο και ο Μάγκας τούς φέρνει πάνω σε δίσκο το τυπικό κέρασμα: ένα σφηνάκι ρακί και μια μικρή σοκολάτα υγείας. Η Δέσποινα όλο νάζι δέχεται το ρακί και χαιρετίζει τους παρευρισκόμενους γλεντοκόπους που καμαρώνουν τη χάρη της, αφήνοντας το γλύκισμα στον λεβέντη της. Τότε και αυτός της εύχεται τέτοια γλύκα να έχει πάντα και προτού ξαναρχίσει τον χορό μαζί της φωνάζει «φέρτε φάρμακο!».
ΜΑΡΩ ΚΟΥΡΗ
(από ΤΟ ΒΗΜΑ , 01-08-1999)
Ένα φωτογραφικό ρεπορτάζ του Πάνου Ψυχογιού από το πανηγυράκι του Σταυρού μπορείτε να δείτε πατώντας εδώ
Η Αμοργός είναι μία οροσειρά στην κατεύθυνση ανατολή-δύση, με τρεις κορυφές που ξεπερνάνε τα 800 μέτρα. Το αποτέλεσμα είναι τα σύννεφα που ταξιδεύουν στον Αιγαίο ή δημιουργούνται γύρω από την Αμοργό να "κολλάνε" στα βουνά του νησιού και να δημιουργούν ομίχλη. Η αεροφωτογραφία (πάνω) είναι χαρακτηριστική. Η ομίχλη δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ακόμα και το καλοκαίρι, όταν δεν πνέουν μελτέμια που συνήθως είναι ξηροί βόρειοι άνεμοι.
Ο πιο καθοριστικός ίσως παράγοντας στην καθημερινή ζωή της Αμοργού και των νησιών είναι ο καιρός. Και από τα καιρικά φαινόμενα αυτά που απασχολούν περισσότερο τους Αμοργιανούς είναι η βροχή και ο άνεμος. Αυτή την εποχή, δηλαδή από τις αρχές Σεπτεμβρίου και μετά, στην Αμοργό αρχίζει η αλλαγή του καιρού. Σταματούν τα μελτέμια και οι άνεμοι από βόρειοι στρέφονται σε δυτικούς και νότιους. Το αποτέλεσμα είναι να ανέβει η υγρασία και τα σύννεφα να αρχίζουν την εμφάνισή τους στον ουρανό.
Από τον Σεπτέμβριο και μετά, οι σοροκάδες (δηλαδή οι νότιοι άνεμοι) εμφανίζονται όλο και περισσότερο, εμπλουτίζοντας την ατμόσφαιρα με μεγάλα ποσά υγρασίας και δημιουργώντας πυκνές νεφώσεις. Το αποτέλεσμα για την Αμοργό είναι αυτό που φαίνεται στην αεροφωτογραφία (πάνω). Πυκνές νεφώσεις καλύπτουν το νησί, που εμποδίζονται από τα ψηλά αμογιανά βουνά να διαλυθούν ή να απομακρυνθούν. Κι έτσι η Αμοργός φαίνεται σαν χιονισμένη ενώ γύρω της λάμπει ο ήλιος στην θάλασσα και φωτίζει στο βάθος την Κέρο, τα Κουφονήσια, τη Σχινούσα, την Ηρακλειά και τη Νιό.
Μια ιδέα για τα ρεύματα και τους ανέμους γύρω από την Αμοργό μας δίνει η δορυφορική φωτογραφία (πάνω) της ΝASA. Αν και οι δυτικοί και νότιοι άνεμοι εμπλουτίζουν την ατμόσφαιρα της Αμοργού με υγρασία και δίνουν νεφώσεις, δεν φέρνουν και την βροχή. Στην Αμοργό ο καιρός που συνήθως φέρνει βροχή είναι ο βορειοανατολικός, δηλαδή αυτός που έρχεται από την κατεύθυνση της Δονούσας. Το φθινόπωρο η θάλασσα είναι πολύ ζεστή, με αποτέλεσμα να ενισχύει με υδρατμούς τις ατμοσφαιρικές διαταραχές και να δίνει θερμικές καταιγίδες (τα γνωστά μπουρίνια) που συνοδεύονται από βίαια και σπάνια φαινόμενα.
Ένα σπάνιο φαινόμενο μιας φθινοπωρινής καταιγίδας είναι και ο θαλάσσιος υδροσίφωνας (ή νεροστρόβιλος) που φαίνεται στην φωτογραφία (πάνω) και έχει φωτογραφηθεί από την Αγία Θέκλα (κοντά στα Κατάπολα) στην θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Αμοργό και την Κέρο. Οι παλιοί Αμοργιανοί ναυτικοί, που έχουν προλάβει και την εποχή των ιστιοφόρων (όπως ο θρυλικός καπετάνιος Μήτσος Σκοπελίτης) ονομάζουν «τρόμπες» τους θαλάσσιους υδροσίφωνες και έχουν ειδική τεχνική για να τους «κόβουν», διότι είναι πολύ επικίνδυνοι για τα μικρά σκάφη.
Οι θερμικές καταιγίδες του φθινοπώρου είναι συχνά πολύ βίαιες, με αποτέλεσμα να πέφτουν πάνω στο νησί τεράστιες ποσότητες νερού μέσα σε ελάχιστη ώρα. Τα ρέματα που, λόγω του σχήματος της Αμοργού, έχουν μικρό μήκος φουσκώνουν και η εικόνα που παρουσιάζουν είναι αυτή που φαίνεται στην φωτογραφία (πάνω) με το ρέμα των Αγία Σαράντα σε πολύ άγρια κατάσταση.
Δεν έχουμε σε κάθε φθινόπωρο θερμικές καταιγίδες. Πολλές φορές δεν έχουμε καν βροχές, όπως συμβαίνει φέτος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η φύση δεν έχει τις λύσεις της. Την έλλειψη βροχής (που άλλωστε πέφτει λίγη στην Αμοργό) αναπληρώνει η πλούσια νυχτερινή υγρασία, που προσφέρουν οι δυτικοί και νότιοι άνεμοι του φθινοπώρου. Μία απόδειξη για την κεφαλαιώδη σημασία που έχει η νυχτερινή υγρασία για την χλωρίδα της Αμοργού μάς δίνει η αναγέννηση της γαλαστοιβής, που μπορείτε να δείτε πατώντας εδώ.
Αυτές τις μέρες αρχίζουν να ξυπνάνε από τον καλοκαιρινό τους λήθαργο και ένα πλήθος βολβοειδών φυτών, περιμένοντας την πρώτη βροχή για ν' αρχίσουν να βλασταίνουν. Τα πρώτα που θα ξεπηδήσουν μέσα από την γη είναι τα κολχικά, οι στενμπέργκιες και οι κρόκοι. Από δω και πέρα ο καιρός θα αρχίσει να μας απασχολεί όλο και περισσότερο. Το πρώτο ζήτημα είναι πότε επιτέλους θα κάνει την πρώτη βροχή...
φωτογραφίες Πάνος Ψυχογιός (10 Οκτωβρίου 2005)
Η θέα από τα Θολάρια είναι καταπληκτική. Είναι η ματιά της Γιάλης προς την Αμοργό και όλο το Αιγαίο από την εποχή που εδώ άκμαζε η αρχαία Αιγιάλη. (Στην φωτογραφία δεξιά τα Θολάρια και στο βάθος η Δονούσα). Άλλωστε τα Θολάρια έχουν μόνιμη συντροφιά τα ερείπια της αρχαίας πόλης. Είναι το μόνο χωριό της Αμοργού που έχει μάτια κατευθείαν στην καρδιά του Αιγαίου. Και τα μάτια αυτά είναι η Μικρή Βλυχάδα, μια παραλία που σαν μικρό φιόρδ τρυπώνει στο σώμα των γιαλίτικων γκρεμνών και με τα κρυστάλλινα νερά της είναι ό,τι πρέπει για μια εξόρμηση. Ακόμα και στην μέση του φθινόπωρου, αν ο καιρός είναι ζεστός.
Η διαδρομή από τα Θολάρια στην Μικρή Βλυχάδα περιλαμβάνεται στα παραδοσιακά μονοπάτια της Αμοργού, που όσο περνάει ο καιρός γίνονται όλο και περισσότερο γνωστά διεθνώς, περιλαμβάνονται σε χάρτες και οδηγούς και προσφέρουν μία επιπλέον ευκαιρία ψυχαγωγίας στους επισκέπτες του νησιού.
το ανέβασμα, που δεν είναι ιδιαίτερα επίπονο κάπου τρία τέταρτα.
Η Μικρή Βλυχάδα είναι κάτι σαν λιμάνι των Θολαριών. Υπάρχουν και μερικά οικήματα για τις βάρκες των ψαράδων που ονομάζονται «σύρματα». Παλιότερα, όταν τα ελληνικά σύνορα ήταν λίγο πιο έξω από την Αμοργό, αποτελούσε σημείο λαθρεμπορίου, Σήμερα, εκτός από την κατάληξη μιας όμορφης πεζοπορικής εξόρμησης, παρουσιάζει το ενδιαφέρον φαινόμενο τα καλαμάρια (θράψαλα) να βγαίνουν σωρηδόν στην παραλία ορισμένες εποχές του καλοκαιριού, ιδιαίτερα τον Αύγουστο. Οπότε δεν είναι απίθανο η εξόρμηση και το μπάνιο στην Μικρή Βλυχάδα να συνοδευτεί και από ένα άκοπο ψάρεμα καλαμαριών από την ξηρά. Τα κορίτσια πάντως τη φωτογραφίας μας αρκέστηκαν να χαϊδεύουν ένα χταπόδι…
