Φθινόπωρο και ο καιρός αλλάζει

Η Αμοργός είναι μία οροσειρά στην κατεύθυνση ανατολή-δύση, με τρεις κορυφές που ξεπερνάνε τα 800 μέτρα. Το αποτέλεσμα είναι τα σύννεφα που ταξιδεύουν στον Αιγαίο ή δημιουργούνται γύρω από την Αμοργό να "κολλάνε" στα βουνά του νησιού και να δημιουργούν ομίχλη. Η αεροφωτογραφία (πάνω) είναι χαρακτηριστική. Η ομίχλη δεν είναι σπάνιο φαινόμενο ακόμα και το καλοκαίρι, όταν δεν πνέουν μελτέμια που συνήθως είναι ξηροί βόρειοι άνεμοι.


Ο πιο καθοριστικός ίσως παράγοντας στην καθημερινή ζωή της Αμοργού και των νησιών είναι ο καιρός. Και από τα καιρικά φαινόμενα αυτά που απασχολούν περισσότερο τους Αμοργιανούς είναι η βροχή και ο άνεμος. Αυτή την εποχή, δηλαδή από τις αρχές Σεπτεμβρίου και μετά, στην Αμοργό αρχίζει η αλλαγή του καιρού. Σταματούν τα μελτέμια και οι άνεμοι από βόρειοι στρέφονται σε δυτικούς και νότιους. Το αποτέλεσμα είναι να ανέβει η υγρασία και τα σύννεφα να αρχίζουν την εμφάνισή τους στον ουρανό.

Από τον Σεπτέμβριο και μετά, οι σοροκάδες (δηλαδή οι νότιοι άνεμοι) εμφανίζονται όλο και περισσότερο, εμπλουτίζοντας την ατμόσφαιρα με μεγάλα ποσά υγρασίας και δημιουργώντας πυκνές νεφώσεις. Το αποτέλεσμα για την Αμοργό είναι αυτό που φαίνεται στην αεροφωτογραφία (πάνω). Πυκνές νεφώσεις καλύπτουν το νησί, που εμποδίζονται από τα ψηλά αμογιανά βουνά να διαλυθούν ή να απομακρυνθούν. Κι έτσι η Αμοργός φαίνεται σαν χιονισμένη ενώ γύρω της λάμπει ο ήλιος στην θάλασσα και φωτίζει στο βάθος την Κέρο, τα Κουφονήσια, τη Σχινούσα, την Ηρακλειά και τη Νιό.

Μια ιδέα για τα ρεύματα και τους ανέμους γύρω από την Αμοργό μας δίνει η δορυφορική φωτογραφία (πάνω) της ΝASA. Αν και οι δυτικοί και νότιοι άνεμοι εμπλουτίζουν την ατμόσφαιρα της Αμοργού με υγρασία και δίνουν νεφώσεις, δεν φέρνουν και την βροχή. Στην Αμοργό ο καιρός που συνήθως φέρνει βροχή είναι ο βορειοανατολικός, δηλαδή αυτός που έρχεται από την κατεύθυνση της Δονούσας. Το φθινόπωρο η θάλασσα είναι πολύ ζεστή, με αποτέλεσμα να ενισχύει με υδρατμούς τις ατμοσφαιρικές διαταραχές και να δίνει θερμικές καταιγίδες (τα γνωστά μπουρίνια) που συνοδεύονται από βίαια και σπάνια φαινόμενα.

Ένα σπάνιο φαινόμενο μιας φθινοπωρινής καταιγίδας είναι και ο θαλάσσιος υδροσίφωνας (ή νεροστρόβιλος) που φαίνεται στην φωτογραφία (πάνω) και έχει φωτογραφηθεί από την Αγία Θέκλα (κοντά στα Κατάπολα) στην θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Αμοργό και την Κέρο. Οι παλιοί Αμοργιανοί ναυτικοί, που έχουν προλάβει και την εποχή των ιστιοφόρων (όπως ο θρυλικός καπετάνιος Μήτσος Σκοπελίτης) ονομάζουν «τρόμπες» τους θαλάσσιους υδροσίφωνες και έχουν ειδική τεχνική για να τους «κόβουν», διότι είναι πολύ επικίνδυνοι για τα μικρά σκάφη.

Οι θερμικές καταιγίδες του φθινοπώρου είναι συχνά πολύ βίαιες, με αποτέλεσμα να πέφτουν πάνω στο νησί τεράστιες ποσότητες νερού μέσα σε ελάχιστη ώρα. Τα ρέματα που, λόγω του σχήματος της Αμοργού, έχουν μικρό μήκος φουσκώνουν και η εικόνα που παρουσιάζουν είναι αυτή που φαίνεται στην φωτογραφία (πάνω) με το ρέμα των Αγία Σαράντα σε πολύ άγρια κατάσταση.


Δεν έχουμε σε κάθε φθινόπωρο θερμικές καταιγίδες. Πολλές φορές δεν έχουμε καν βροχές, όπως συμβαίνει φέτος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η φύση δεν έχει τις λύσεις της. Την έλλειψη βροχής (που άλλωστε πέφτει λίγη στην Αμοργό) αναπληρώνει η πλούσια νυχτερινή υγρασία, που προσφέρουν οι δυτικοί και νότιοι άνεμοι του φθινοπώρου. Μία απόδειξη για την κεφαλαιώδη σημασία που έχει η νυχτερινή υγρασία για την χλωρίδα της Αμοργού μάς δίνει η αναγέννηση της γαλαστοιβής, που μπορείτε να δείτε πατώντας εδώ.


Αυτές τις μέρες αρχίζουν να ξυπνάνε από τον καλοκαιρινό τους λήθαργο και ένα πλήθος βολβοειδών φυτών, περιμένοντας την πρώτη βροχή για ν' αρχίσουν να βλασταίνουν. Τα πρώτα που θα ξεπηδήσουν μέσα από την γη είναι τα κολχικά, οι στενμπέργκιες και οι κρόκοι. Από δω και πέρα ο καιρός θα αρχίσει να μας απασχολεί όλο και περισσότερο. Το πρώτο ζήτημα είναι πότε επιτέλους θα κάνει την πρώτη βροχή...